Wat is ammoniak?
Ammoniak of NH3 is een kleurloos gas dat bestaat uit stikstof en waterstof. Landbouw, en dan vooral de veeteelt, is de belangrijkste bron van de Vlaamse ammoniakuitstoot.
Waarom is ammoniak een probleem?
Het probleem is dat in Vlaanderen grote hoeveelheden stikstof neerslaan op de bodem. Hierdoor kan de bodem vermesten en verzuren. Bepaalde planten kunnen niet groeien in deze omstandigheden waardoor ze uiteindelijk verdwijnen. Eén van de bronnen van die overmatige stikstofbemesting is ammoniak. Om de kwaliteit van natuurgebieden in stand te houden of te verbeteren, is het noodzakelijk om de uitstoot van stikstof, en dus ook van ammoniak, te beperken.
Daarnaast heeft ammoniak ook een specifieke, prikkelende geur die door de meeste mensen als onaangenaam beschouwd wordt.
Hoe ontstaat ammoniak?
Ammoniak ontstaat wanneer ureum van de urine in contact komt met het enzym urease uit de mest. Bij varkens en koeien komen mest en urine pas met mekaar in aanraking op de stalvloer en in de mestopslag. Bij pluimvee is het zo dat de urease en het ureum samen worden uitgescheiden. In een landbouwbedrijf komt ammoniak vrij bij onder andere mestopslag, bij het uitrijden van mest en/of in de stal.
Hoe kan emissie gereduceerd worden?
Er zijn verschillende manieren om ammoniakemissie tegen te gaan.
Door de eiwitinhoud van het voeder perfect af te stemmen op de noden van het dier, kan je een vermindering in uitstoot bekomen.
Daarnaast zijn er bepaalde vloersystemen die de contacttijd tussen de mest en urine verkorten, maar het helpt het natuurlijk ook om de dieren meer tijd op de weide te laten doorbrengen of om de vloer proper te houden.
Let wel, niet alle systemen worden door de Vlaamse overheid erkend! De systemen die Vlaanderen wel erkent en die daardoor ook in rekening gebracht kunnen worden bij de vergunningverlening, staan op de PAS-lijst. Voor varkens en pluimvee bestaat er daarnaast ook een lijst met ammoniakemissiearme technieken, de AEA-lijst. Sinds 12/7/2024 zijn beide lijsten samengevoegd, de AER-lijst.
Stikstofdecreet:
1. Conceptnota PAS (23/2/2022)
De Vlaamse Regering bereikte op 23 februari 2022 een akkoord over de Programmatische Aanpak Stikstof en legde de krijtlijnen vast in een conceptnota.
Achtergrondstudies:
- VITO – Berekening scenario’s emissiereductie: de studie onderzoekt hoe sterk de stikstofdeposities moeten dalen om de natuurdoelen te halen.
- VITO – Kosten en baten van scenario’s emissiereductie: deze analyse zegt welke maatregelen genomen kunnen worden om de milieudoelstellingen tegen zo laag mogelijke kosten te realiseren.
2. Ontwerp Programmatische Aanpak Stikstof (19/4/2022)
Op 19 april 2022 publiceerde het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid het ontwerp-Programmatische Aanpak Stikstof.
3. Openbaar Onderzoek (19/4/2022 - 17/6/2022)
Van 19 april tot 17 juni 2022 konden burgers, organisaties, adviesinstanties en besturen opmerkingen geven op het ontwerp van de Programmatische Aanpak Stikstof.
4. Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) (10/3/2023)
De Vlaamse Regering keurde op 10 maart 2023 het besluit goed dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) vaststelt. Die nieuwe maatregelen zouden pas definitief als ze waren vastgelegd in een decreet.
5. Voorstel van decreet (27/7/2023)
Meerderheidspartijen N-VA en Open VLD dienden 27 juli 2023 een voorstel voor een stikstofdecreet in bij het Vlaams Parlement.
6. Goedkeuring stikstofdecreet (24/1/2024)
Op woensdag 24 januari 2024 keurde het Vlaams Parlement het geamendeerde voorstel van decreet over de programmatische aanpak stikstof (het ‘Stikstofdecreet’) goed. Op vrijdag 26 januari heeft de Vlaamse Regering dit voorstel van decreet bekrachtigd en afgekondigd.
7. Inwerkingtreding stikstofdecreet (23/2/2024)
Op 22 februari 2024 verscheen het stikstofdecreet in het Belgisch Staatsblad. De volgende dag, op 23 februari 2024, trad het stikstofdecreet in werking.
8. Decreet ammoniakemissiereducerende maatregelen (18/4/2024)
Op 18 april 2024 keurde het Vlaams Parlement het voorstel van decreet over ammoniakemissiereducerende maatregelen goed. Op 19 april heeft de Vlaamse Regering dit decreet bekrachtigd en afgekondigd. Het decreet verscheen op 12 juli 2024 in het Belgisch Staatsblad en treedt op 22 juli 2024 in werking.
9. Besluit van de Vlaamse Regering over toewijzing diercategorieën (19/7/2024)
De Vlaamse Regering keurde op 19 juli 2024 het besluit over de toewijzing van diercategorieën bij de vaststelling van de PAS-referentie 2030 definitief goed. Het besluit verscheen op 23 augustus in het Belgisch Staatsblad en trad op 24 augustus 2024 in werking.
10. Decreet ammoniak-emissiereducerende maatregelen (22/7/2024)
Het decreet over ammoniakemissiereducerende maatregelen treedt op 22 juli 2024 in werking. Dat is op de tiende dag nadat het op 12 juli 2024 in het Belgische Staatsblad verscheen. Met dat decreet kunnen de maatregelen en technieken van de PAS-lijst binnen het Stikstofdecreet opnieuw in vergunningsaanvragen gebruikt worden.
11. Besluit van de Vlaamse Regering over afwijkende berekeningsmethode referentiesituatie 2021 en over vrijstelling van generieke bronmaatregelen (20/9/2024)
Op vrijdag 20 september 2024 heeft de Vlaamse Regering het besluit over de afwijkende berekeningsmethode van de referentiesituatie 2021 definitief goedgekeurd. Dit besluit bepaalt eveneens hoe de begrenzing tot de vergunde of geakteerde aantallen moet worden uitgevoerd om de referentiesituatie te bepalen. De Vlaamse Regering legt ook de diercategorieën vast waarvoor een vrijstelling van de generieke reductieverplichtingen verkregen kan worden. Tot slot wordt bepaald welke instanties verantwoordelijk zijn voor de verwerking van gegevens in toepassing van de algemene verordening gegevensbescherming bij de uitvoering van het Stikstofdecreet. Het besluit zal in werking treden de dag na publicatie in het Belgisch Staatsblad.
12. Besluit Vlaamse Regering over het flankerende beleid PAS (20/9/2024)
De Vlaamse Regering heeft op vrijdag 20 september 2024 het besluit over het flankerend beleid in uitvoering van de programmatische aanpak stikstof (PAS) definitief goedgekeurd. Het flankerend beleid ondersteunt landbouwbedrijven die via hun stikstofuitstoot een grote impact hebben op nabijgelegen, Europees te beschermen natuurgebieden.
Dat Besluit van de Vlaamse Regering regelt het flankerend beleid voor wat betreft oranje bedrijven en bedrijven gelegen in één van de maatwerkgebieden of in de zone van twee kilometer rond die gebieden. Een oranje bedrijf heeft een impactscore van 5% of meer.